فرآیند بستر بی هوازی لجن با جریان رو به بالا (UASB)، تانک یا مخزن پر از توده های بیولوژیکی و قابل استفاده در تصفیه خانه های فاضلاب است. توده های بیولوژیکی آن به علت خاصیت گرانولی از قدرت ته نشینی بالایی برخوردار است. فاضلاب از کف آن از ورودی های متعدد وارد و در حین حرکت به سمت بالا در تماس با توده های بیولوژیکی قرار گرفته و تصفیه فاضلاب انجام می شود.
ویژگی اصلی سیستمهای UASB که به آن این امکان را می دهد تا در مقایسه با سایر فرایندهای بی هوازی از فاضلاب با بار COD بسیاربالاتری استفاده کند، تولید لجن به صورت گرانوله می باشد. تولید لجن بصورت دانه دانه در سیستمهای UASB به چندماه زمان احتیاج دارد که این زمان را با برخی افزودنی ها به آن، می توان کاهش داد.
اندازه راکتور با عمق 4 متر و با بارگذاریkg vsm3 0.16 - 0.08 و یا برای فاضلاب دامپروری به ازای هرkg-1 100 دامm3 6.5-5 ساخته می شوند .
BOD5 پساب خروجی برکه ی بی هوازی را می توان انتظار داشت کهmgL-1 2000-1000 باشد در حالی که N وp به ترتیب می توانند حدود mg-1800 و mg-180 باشند
- بو یکی از مشکلات که وجود دارد مخصوصا اگر به طور مرتب لجن زدایی نشده باشند. میزان انباشت لجن می تواند به اندازه ی 0.15 متر مکعب در طی سال منظور گردد.
مزایای راکتورهای UASB:
عدم نیاز به هوادهی : هوادهی یکی پر هزینه ترین و دشوارترین عملیات تصفیه فاضلاب به روش هوازی است. این مشکلات بخصوص در ایران به جهت ارزبری ورود تجهیزات هوادهی محسوس تر می باشد. این در حالی است که سیستم UASB بواسطه عملکرد بی هوازی در تصفیه انواع فاضلاب، نیازی به هوادهی نداشته و متعاقبا" هزینه های مربوطه در مورد آن اعمال نمی گردد.
تولید بسیار کم لجن: مجموعه سرانه تولید لجن اولیه و ثانویه در فرآیند متعارف لجن فعال (Conventional Activated sludge Process ) معمولا" بیش از 2 لیتر در روز و غلظت متوسط آن کمتر از 2% می باشد. در حالی که مقدار تولید لجن در راکتور UASB ، کمتر از 2 لیتر به ازاء هر متر مکعب فاضلاب تصفیه شده بوده و غلظت این لجن حدود 5 تا 10% می باشد. لذا از آنجائیکه دفع لجن اساسا" عملیاتی پر هزینه و دشوار می باشد، تولید بسیار اندک لجن یعنی حدود یک دهم مقدار لجن مازاد تولید شده در فرآیند لجن فعال متعارف، از مزایای راکتور UASB بشمار می آید.
تولید لجن غلیظ و تثبیت شده: از آنجائیکه زمان ماند لجن در راکتور UASB بسیار طولانی است، لجن مازاد خروجی از سیستم غلیظ و تثبیت شده است و در صورت ضد عفونی کردن آن می توان آن را مستقیما" در کشاورزی استفاده نمود.
-مصرف بسیار کم انرژی و تولید بیوگاز: به دلیل عدم نیاز به هوا دهی ، مصرف انرژی در راکتور UASB بسیار کم می باشد. در فرآیندهای مانند لجن فعال برای زدایش هر کیلوگرم اکسیژن خواهی شیمیایی (COD) حدود 20 تا 30 وات انرژی برای هوا دهی مصرف می شود، در حالی که در سیستم UASB از هر کیلوگرم اکسیژن خواهی شیمیایی که در شرایط بی هوازی تجزیه می شود حدود 250 لیتر گاز متان با ظرفیتی معادل 35 وات انرژی به دست می آید که بیشتر آن به راحتی قابل استحصال می باشد.
-مقاومت نسبت به بی غذائی: چنانچه ورود مواد غذایی به راکتور UASB قطع می شود، میکروارگانیسمهای بی هوازی تا مدت بسیار طولانی زنده می ماند و بلافاصله پس از ورود مواد غذائی، فعالیت خود را شروع می کنند. این زمان ممکن است به چند سال هم برسد، در حالیکه در سیستم های هوازی مانند لجن فعال این مدت به ندرت به بیشتر از چند روز می رسد. بنابراین استفاده از فرآیندهای بی هوازی برای فاضلابهایی که جریان دائم دارند ( مثل فاضلاب کارخانه های چغندر قند، کنسرو و کمپوت سازی ) بسیار مناسب است.
معایب راکتورهای UASB :
1-بازده نسبتاً کم: زدایش BOD به ندرت از 80% تجاوز می نماید. البته زدایش بیش از 80% عملی می باشد، اما به دلیل پایین بودن میزان رشد ویژه باکتریها در غلظتهای پایین، زمان ماند بسیار طولانی خواهد شد و توجیه اقتصادی نخواهد داشت.
2-تولید بو: در راکتور UASB مانند سایر فرآیندهای بی هوازی احتمال تولید بو همراه وجود دارد. اما چون این سیستم سر پوشیده است و گازها بطور کنترل شده تخلیه می شود، مسئله کنترل بو به راحتی قابل حل می باشد.
3- راه اندازی نسبتاً طولانی: اگر لجن بطور دستی به راکتور اضافه شود به دلیل کم بودن ضریب تولید میکروارگانیسم در شرایط بی هوازی برای اینکه حجم میکروارگانیسمها به مورد نیاز برسد زمانی نسبتاً طولانی لازم است. این زمان حداقل 3 تا 4 ماه است که با اضافه کرد لجن به طور دستی به کمتر از یک ماه قابل تقلیل است.
شرکت باتاب صنعت اوژن (BSOCO) در زمینه مشاوره، طراحی و اجرای سیستم های تصفیه بی هوازی با جریان رو به بالا و رفع نواقص فوق الذکر با ارتقای سیستم در صنعت تصفیه فاضلاب فعال می باشد. لذا مفتخریم که از نقطه شروع پروژه تا پایان آن در کنار شما هستیم.